Hervormingen van de ETS: evaluatie van de standpunten van de Raad en het Europees Parlement

In juni 2022 – iets minder dan een jaar na het voorstel van de Commissie – hebben zowel de Raad als het Europees Parlement hun respectieve standpunten over de hervorming van de EU-regeling voor de handel in emissierechten (EU ETS) vastgesteld. Deze standpunten zullen dienen als onderhandelingsbasis voor de trilogen tussen de drie EU-instellingen, die naar verwachting in de herfst/winter van 2022 zullen plaatsvinden.

Climact heeft zijn ETS-model bijgewerkt met de definitieve onderhandelingsstandpunten van zowel de Raad als het Europees Parlement.

Het bijgewerkte model is open-source en kan hier worden gedownload: Onze Excel Model

Kernbevinding 1: beide instellingen houden grotendeels vast aan het emissieplafond zoals voorgesteld door de Commissie

Het standpunt van de Raad steunt het voorstel van de Commissie voor de aanscherping van het plafond, via een verhoogde jaarlijkse lineaire verminderingsfactor (tot 4,2%) en een eenmalige vermindering met +- 117 miljoen emissierechten. Het standpunt van het Europees Parlement voorziet zowel in een strengere LRF als in een gesplitste eenmalige verlaging van het plafond (70 miljoen in het jaar na de inwerkingtreding en 50 miljoen in 2026). Het effect op het totale plafond voor 2021-2030 zal echter beperkt zijn: het standpunt van het EP verlaagt het totale emissiebudget met +- 70 miljoen ton CO_2eq.  Het effect zou echter groter worden in de periode na 2030.

Figuur 1: Cummulatief emissieplafond voor 2021-2030 bij de verschillende standpunten (in Mt CO_2eq. )

Kernbevinding 2: volgens het standpunt van het Parlement zou het verwachte aanbod met 320 miljoen emissierechten dalen, en de veilingvolumes van de lidstaten met 700 miljoen.

Ook zou het theoretische emissieplafond in de drie standpunten relatief gelijk zijn, zou het standpunt van het Europees Parlement het feitelijke verwachte aanbod met 321 miljoen emissierechten verminderen ten opzichte van het voorstel van de Commissie. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van hogere absorpties door de marktstabiliteitsreserve, waarvan de drempels op een lager niveau zouden worden vastgesteld en in de loop van de tijd verder zouden afnemen overeenkomstig het plafond.

Hogere MSR-opnames resulteren in een daling van de veilingvolumes van de lidstaten. Dit effect wordt nog versterkt doordat een deel van de veilingvolumes voor lidstaten wordt verschoven naar het Ocean Fund en het Innova

Het effect wordt nog versterkt door meer emissierechten van de lidstaten over te hevelen naar de verschillende fondsen (voornamelijk het Oceaanfonds en het Innovatiefonds).

Figuur 2: Cumulatieve geraamde voorziening voor 2021-2030 op grond van de verschillende standpunten (in miljoen EUA(A)s)

Kernbevinding 3: de aangescherpte MSR volgens het standpunt van het Parlement zou leiden tot een sterkere daling van het overschot op de markt

Volgens het voorstel van de Commissie (en het standpunt van de Raad) zou het overschot zich in de periode 2026-2030 stabiliseren en zelfs licht toenemen tussen 500 en 600 miljoen emissierechten. De dalende MSR-drempels in het standpunt van het Parlement zouden zorgen voor een verdere daling van het overschot tot +- 100 miljoen emissierechten tegen 2030[1] . Dit zou een sterkere garantie bieden dat de EU haar algemene reductiedoelstelling van -55% tegen 2030 daadwerkelijk zal halen.

Figuur 3: ontwikkeling van het overschot bij de verschillende standpunten (in miljoen EUA(A)’s)

Belangrijkste bevinding 4: lagere geleidelijke afschaffing leidt tot grotere hoeveelheden gratis toewijzingen, zowel volgens het standpunt van het Europees Parlement als dat van de Raad

De langzamere uitfasering van gratis emissirechten voor sectoren die onder het Carbon Border Adjustment Mechanism vallen, zou het totale volume kosteloze toewijzingen verhogen met 180 miljoen rechten in het standpunt van de Raad, en met 32 miljoen rechten in het standpunt van het Europees Parlement. De langzamere uitfasering volgens het standpunt van het Parlement wordt gedeeltelijk gecompenseerd door een ruimere toepassinggebied van de CBAM-verordening, die ook waterstof en polymeren zou omvatten. De transsectorale correctiefactor zou in geen van beide standpunten in werking worden gesteld.

Figuur 4: Cumulatieve gratis toewijzingen per sector in 2021-2030 (in miljoen EUA’s)

[1] Prognoses uitgaande van een daling van de uitstoot met -62% tegen 2030