Dit is een terugkerende vraag die de afgelopen weken aan klimaatadviseurs is gesteld. Het antwoord is echter complex en moet verder worden uitgewerkt.
Duurzaamheid biedt bedrijven kansen om hun operationele efficiëntie te verbeteren, kosten te verlagen en hun veerkracht en marktpotentieel te vergroten. Ook voor naties bevordert een gedurfde duurzaamheidsvisie op lange termijn energieonafhankelijkheid, innovatie en concurrentie. Noch de politieke instabiliteit, noch de versplinterde mondiale, Amerikaanse en EU-context zal dit bewezen bewijs veranderen: de kosten van niets doen zijn veel hoger dan de kosten van actie. Voor particuliere bedrijven is hier een belangrijke leiderschapsrol weggelegd.
Politieke instabiliteit: Een uitdaging en kans voor duurzaam ondernemen
In een wereld die wordt gekenmerkt door een complexe politieke dynamiek en klimaatuitdagingen, staat het bedrijfsleven onder toenemende druk om prioriteit te geven aan duurzaamheid. Politieke instabiliteit verstoort echter vaak wereldwijde en nationale inspanningen om over te stappen op een duurzamere toekomst. Ondanks deze hindernissen moeten bedrijven hun veerkracht en concurrentievermogen op lange termijn veiligstellen. Ze bevinden zich ook in een unieke positie om het goede voorbeeld te geven, te pleiten voor ambitieus klimaatbeleid en de daaruit voortvloeiende zakelijke kansen te grijpen. Dit vereist ook een gelijk speelveld voor bedrijven wereldwijd op het gebied van sociale en milieunormen.
EU-context: Kansen grijpen in groene regelgeving
In Europa wordt het streven naar duurzaamheid ondersteund door robuuste regelgeving, zoals de Green Industry Act, CSRD, CSDD, Green Claims Directive, Taxonomy en CBAM, die vooralsnog allemaal door de EU-Commissie worden gehandhaafd en waarvoor de moeilijk afbreekbare industrie zou moeten pleiten. Dit beleid onderstreept de strategische focus van de EU op decarbonisatie, onder andere door energie- en materiaalefficiëntie, om de energiezekerheid, concurrentiekracht en onafhankelijkheid te verbeteren.
De bijbehorende administratieve lasten vormen echter een uitdaging voor bedrijven, vooral voor bedrijven die net beginnen met hun duurzaamheidsuitdaging. Om dit aan te pakken is de EU van plan om in februari 2025 een “omnibus vereenvoudigingspakket” uit te brengen, gericht op het verminderen van bureaucratie met behoud van de kerndoelen van de wetgeving. Toch heeft de onzekerheid over de inhoud van het pakket voor ongerustheid gezorgd, vooral bij bedrijven die al veel hebben geïnvesteerd in naleving. De praktische implicaties blijven onduidelijk; vereenvoudiging staat echter niet gelijk aan deregulering.
De veranderende protectionistische houding van de EU biedt kansen voor bedrijven: het beschermt Europese industrieën tegen oneerlijke concurrentie en stimuleert tegelijkertijd innovatie om duurzaamheidsdoelen te halen. Bedrijven moeten pleiten voor consistente handhaving van deze regelgeving om een gelijk speelveld te bevorderen en tegelijkertijd het koolstofarm maken van de economie te stimuleren.
Amerikaanse context: Terugtrekking uit Overeenkomst van Parijs
In de Verenigde Staten heeft president Trump het initiatief genomen om de VS voor de tweede keer terug te trekken uit het klimaatakkoord van Parijs. Dit vergroot de onzekerheid over de regelgeving voor de energietransitie, zelfs voor bedrijfsorganisaties. De emissies in de VS zijn sinds 2007 gedaald, ongeacht de regering, als gevolg van de verschuiving van kolen naar gas voor hun elektriciteitsproductie. . This underscores that tangible differences in climate actions between administrations remain limited.
Aan de andere kant blijven er aanzienlijke investeringen in schone energie plaatsvinden, zelfs in traditioneel Republikeinse staten. Deze investeringen zijn tussen 2020 en 2023 met 40% gestegen, dankzij onder andere de IRA . This trend reflects a growing recognition of the economic potential of the green transition, providing a stable foundation for corporate sustainability investments regardless of political leadership.
Bedrijven die actief zijn in de VS kunnen profiteren van dit momentum door te pleiten voor consistente regelgevende ondersteuning en door investeringen in hernieuwbare energie en innovatie te stimuleren. Dit waarborgt niet alleen economische voordelen, maar kan ook leiden tot een grotere operationele efficiëntie, meer veerkrachtige toeleveringsketens en het aantrekken van talent.
De kosten van passiviteit: Fysieke risico’s en economische gevolgen
De fysieke risico’s van klimaatverandering – stijging van de zeespiegel, extreme weersomstandigheden gebeurtenissenen grondstoffenschaarste – vertalen zich in toenemende en tastbare kosten voor bedrijven. Bedrijven die vooroplopen in duurzaamheidsinspanningen krijgen een concurrentievoordeel door een betere reputatie en minder risico’s op regelgeving. Achterblijvers komen onder druk te staan door veranderende verwachtingen.
Leiderschap van bedrijven is essentieel bij het vormgeven van regelgeving die een balans vindt tussen innovatie en eerlijkheid. Door een sterk klimaatbeleid te steunen, beperken bedrijven de risico’s die gepaard gaan met vroege investeringen in het koolstofarm maken van de economie, terwijl ze tegelijkertijd voorspelbaarheid creëren – een essentieel ingrediënt om het momentum van de overgang vast te houden. Voorspelbaarheid van regelgeving is vooral cruciaal voor zware industrieën met lange investeringscycli, waar onzekerheid over de regelgeving de vooruitgang ondermijnt.
Een oproep tot actie
Politieke instabiliteit kan een uitdaging vormen voor de wereldwijde klimaatinspanningen, maar onderstreept de cruciale rol van de particuliere sector bij het stimuleren van duurzaamheid. Bedrijven kunnen doortastend optreden door:
- Pleiten voor ambitieuze maar pragmatische regelgeving: Samenwerken met beleidsmakers om robuuste kaders op te stellen die de planetaire grenzen respecteren, verantwoording garanderen, innovatie stimuleren en het speelveld gelijk maken, zodat andere regio’s worden aangemoedigd om hun milieu- en sociale normen te verhogen.
- Ontkoling omarmen: Afstappen van fossiele brandstoffen is niet langer optioneel om kosten op korte tot lange termijn te vermijden. Activiteiten afstemmen op duurzaamheidsdoelen is essentieel voor het concurrentievermogen op de lange termijn.
- Streven naar mondiale rechtvaardigheid: Steun internationale inspanningen om klimaatkloven voor ontwikkelingslanden te overbruggen, met erkenning van de wederzijdse voordelen van mondiale stabiliteit.
In een onstabiel politiek landschap is de inzet van bedrijven voor duurzaamheid niet alleen een morele verplichting – het is een strategische zakelijke noodzaak. Door het voortouw te nemen in klimaatactie en te lobbyen voor ambitieus beleid, kunnen bedrijven een welvarende en veerkrachtige toekomst voor zichzelf en de planeet veiligstellen. De koers naar een fossielvrije toekomst is uitgezet, laten we op koers blijven.
Bronnen : https://www.reuters.com/world/us/trumps-climate-withdrawal-creates-rare-discord-with-big-oil-2025-01-22/ https://www.iea.org/reports/world-energy-investment-2024/united-states https://www.euractiv.com/